Pasja

„W półmroku kościoła usłyszałem śpiew kobiet. Surowy i mistyczny. Były to Gorzkie żale, ale śpiewane na jakieś zupełnie odmienne melodie – fascynujące swoją oryginalnością i ekspresją. Później okazało się, że przywędrowały one na Dolny Śląsk z Wołynia, podczas powojennej zawieruchy, wraz z ludźmi, którzy się tutaj osiedlili.” – tak Mateusz Ryczek wspomina swój pierwszy kontakt z wołyńskimi melodiami wspomnianego nabożeństwa, z którymi zetknął się w podwrocławskim Jaksonowie. Stały się one zaczynem Pasji, skomponowanej z myślą o zespole Kwartludium.
W przypadku Pasji Mateusza Ryczka mamy do czynienia z utworem czysto instrumentalnym, a zatem pozbawionym tekstu. Jego relikty zachowały się w tytułach 4 części, zaczerpniętych z nabożeństwa:
Pobudka, Hymn, Lament, Rozmowa Duszy. W odróżnieniu od tradycyjnej pasji, nie jest to chronologiczna relacja z wydarzeń z ostatnich chwil Chrystusa na ziemi i jego męczeńskiej śmierci. Jest to raczej wskazanie na pewne aspekty obecne w warstwie literackiej Gorzkich żali, takich jak tytułowy żal, ale w równym stopniu także i współczucie, miłość, poświęcenie czy umieranie.
Pasja jest formą rozbudowanej, ekumenicznej medytacji nad sprawami egzystencjonalnymi i ostatecznymi. Jest zaproszeniem do zatopienia się w spokojnych taflach dźwięków niezależnie od wyznawanego światopoglądu. Męka Chrystusa jest tutaj nośnikiem ważnych dla kompozytora (i w jego przekonaniu także dla każdego człowieka) spraw związanych z poświęceniem, oddaniem, umieraniem i wspomnianym wcześniej przekraczaniem progu…
tekst: Aleksandra Pająk, Mateusz Ryczek

Mateusz Ryczek – Pasja (2022) 45 min.
1. Pobudka
2. Hymn
3. Lament
4. Rozmowa Duszy